Er lopen verschillende onderzoeken naar de relatie tussen long covid en specifieke organen zoals hart of ademspier. Deze nieuwe bevindingen tonen voor het eerst ‘in vivo’ (in levende mensen) schade in de hersenen aan. Onderzoekers van Amsterdam UMC en UMC Utrecht zagen ontstekingen door het gehele hersengebied bij twee patiënten met langdurige klachten na een coronavirusinfectie. Dit is niet eerder aangetoond bij levende mensen met long covid. De bevindingen zijn als preprint gepubliceerd en nu voor peer review aangeboden. 

“We willen graag weten waarom mensen zo lang vermoeidheidsverschijnselen en cognitieve klachten houden na een coronavirusinfectie”, zegt nucleair geneeskundige Bart van Berckel van Amsterdam UMC. “Dat we door het hele brein nu ontstekingen zien, is opvallend en mogelijk is er een verband tussen long covid en die globale hersenontsteking. Een studie met een groter aantal patiënten brengt hopelijk meer duidelijkheid hierover.” Aanvullend onderzoek is nodig om te weten welk verband er is tussen deze ontstekingen en long covid”, aldus onderzoeker Denise Visser van Amsterdam UMC.

121% meer ontstoken hersencellen
De twee onderzochte patiënten hebben een verschillend ziekteverloop. De mannelijke patiënt lag op de IC en is gedeeltelijk weer aan het werk. De jongere vrouwelijke patiënt had milde coronaklachten en zit nog in de ziektewet. Bij beide zijn hersenontstekingen door het hele brein te zien. De ontstekingen waren respectievelijk 76% en 121% verhoogd vergeleken met die in de hersenen van gezonde mensen. Voor de wetenschap zijn dit belangrijke aangrijpingspunten voor vervolgonderzoek.

Geavanceerde scan
De patiënten ondergingen een specifieke, geavanceerde en voor hen belastende scan die op beeld de ontstekingsreactie liet zien. Deze scans zijn niet beschikbaar in de reguliere zorg. De onderzoekers denken na over hoe ze een dergelijke scan toegankelijk kunnen maken. “Het is op dit moment niet mogelijk zo’n scan aan te vragen bij een huisarts of ziekenhuis”, zegt nucleair geneeskundige Nelleke Tolboom van UMC Utrecht. “De selectie van patiënten is gemaakt voor aanvullend onderzoek. Men kan zich hier niet voor opgeven.”

Aanvullend onderzoek nodig
Het is nog onbekend hoe patiënten met deze ontstekingen te behandelen zijn. Ook is onbekend of iedere patiënt met long covid dezelfde ontstekingsreactie laat zien. Dit gaan de onderzoekers van Amsterdam UMC en UMC Utrecht  met aanvullend onderzoek bekijken. “We weten nog heel veel niet, maar dit waren de eerste twee patiënten met langdurige covid die in deze studie werden opgenomen, en we vonden dat deze gegevens te belangrijk waren om in dit stadium niet te publiceren.” Daarom is deze studie, gefinancierd vanuit het ZonMw COVID-19 programma, nu in preprint verschenen. Een studie in preprint geeft andere wetenschappers in de wereld de mogelijkheid hiervan te leren en samen te werken voor meer onderzoeksresultaten.

Veel vragen over long covid
Mensen met long covid kampen vaak met vragen over deze ziekte. Op de website van C-support, dat in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, advies en ondersteuning biedt aan long covid patiënten, staat meer informatie over long covid en veelgestelde vragen over dit onderzoek. Vragen stellen kan ook via: info@c-support.nu. Resultaten van vervolgonderzoek zijn t.z.t. ook te vinden via deze website.

Meer informatie over het ZonMw COVID-19 programma en resultaten uit de onderzoeken is te vinden op de long COVID themapagina.